بحران سوریه و بازیگران خارجی

از حدود یک ماه پیش ناآرامی هایی در جنوب سوریه بویژه در شهر درعا هم مرز با اردن هاشمی شکل گرفت. در جریان تحولات منطقه ی عربی ابتداء کمتر انتظار می رفت که اغتشاشات سوریه تبدیل به شورشهای امروزی  شود و این شورشها از شعار اصلاحات به شعار اسقاط نظام تبدیل گردد، لذا این ابهام شکل گرفت که چرا شورشها در سوریه به سمت جهت گیری اسقاط نظام توسعه یافته است؟
در بین شخصیت های  رسمی در کشورهای ، عربی حافظ اسد از جمله کسانی بود که بیشتر مورد احترام قرار می گرفت و نگاه مثبتی در سطح منطقه و جهان نسبت به او وجود داشت، در داخل  سوریه ضمن قبول اسد شکاف طبقاتی چندان عمیق نشده؛ و اوضاع اقتصادی روند مثبتی را در پیش گرفته بود .از طرف دیگر برخلاف برخی دیگر از کشورهای عربی سوریه برخوردار از منابع نفتی و انرژی نبود تا حساسیت های بالایی نسبت به حکومت در این امر وجود داشته باشد. از سوی دیگر بازیگران دولتی با رابطه و گفتمانی که با کشورهای منطقه در پیش گرفته بودند وضعیت اقتصادی را به سمت جلو پیش می بردند و ایران  دراین زمینه نقش برجسته ای را به خود اختصاص داده بود، اما با همه این اوصاف اوضاع داخلی سوریه هماهنگ با توقعات پیش نرفت و شرایط در مقایسه  با روزهای قبل روند نا مطلوبی راطی نمود.
طبق آخرین گزارشات رسیده  حدود 300نفر از دو طرف  سوری تا به حال کشته شده اند اما تاکنون کسی مسئولیت این کشتارها را به عهده نگرفته است ، مجامع غربی دولت سوریه را مسئول اصلی این کشتارها ارزیابی می کنند و دولت های عربی با موضع گیری های دوگانه و چند پهلو میل به ادامه بحران در دمشق دارند. شبکه های الجزیره، العربیه، هماهنگ با شبکه های سی.ان .ان،بی بی .سی و اسراییل عملا رهبری شورشیان را به دست گرفته اند و این رسانه با استفاده از نقاط ضعف دولت سوریه سعی درتعمیق بحران  این کشور دارند، لذا بر دولت سوریه است تا با شناخت قوت ها وضعف های دشمن وتوانمندی های خودی گام های موثری برای خنثی کردن توطئه ها بردارد و مانع از عمیق تر شدن بحران در سوریه شود.

شرایط  نامطلوب  حاکم برا وضاع  سیاسی تا جایی پیش رفته است که رییس جمهور آمریکا به خود اجازه داده است تا پیرامون راه کارهای مختلف برای فشار بر مسئولین سوریه به تعامل و همکاری با متحدین خود بپردازد . انگلستان، ایتالیا و فرانسه هم اکنون تلاش می کنند تا سازمان ملل را متقاعد نمایند تا ضمن محکوم کردن سوریه برضد این کشور بیایه صادر کند. (گزارشات،الجزیره،العربیه،سی.ان.ان 6-2-13909).
در بررسی حوادث جاری سوریه، به  نظر می رسد دولت دمشق مراحل برخورد با مردم را با سرعت به سمت گسترش ارتش و رویارویی با تظاهرات کنندگان طی نمود در حالی که این راه کار باید  به عنوان آخرین روش در کنترل نیروهای آشوب گر مورد استفاده قرار می گرفت.
در جریان مدیریت بحران کنترل اخلاقی شورشها توسط حرکت مناسب بشار اسد موثر واقع نشد زیرا اعضای برجسته ی حزب بعث و مجریان به خوبی از این مرحله استفاده نکردند. در مرحله قانونی کنترل شورش ها ، امتیازاتی به کردها  داده شد ، دولت تغییر یافت، قول مجازات عوامل سرکوب و امثال آن داده شده بود، اما مشاهده کردیم که بازهم  دولت با ناکامی  تدابیر مدیران حل بحران مواجه گردید و با افزایش سطح مطالبات مردم نیروهای امنیتی باز هم وارد صحنه های درگیری شدند اما دراین مرحله با تشدید درگیری نیروهای امنیتی با مردم و امنیتی کردن بیشتر اوضاع توسط عوامل خارجی و سوء مدیریت داخلی عجز نیروهای امنیتی به نمایش گذاشته شد که این ناتوانی منجر به دخالت ارتش و ورود تانک ها  و سلاحهای  سنگین به داخل شهرها ی درعا و بانیاس گردید. (الجزیره ونایل نیوز مورخه 5-2-1390)
در نگاهی به ترکیب معارضه (کردها، اخوانی ها، نیروهای ملی  و ناسیونالیستی اعم از بعثی های انشعابی و غیره، مردم ناراضی وجوانان) و تداوم شورشها می توان استنباط نمود که دخالت مثلث عربی – اسراییل  و آمریکا درکنار سوء مدیریت رهبران ضد شورش سوریه برای کنترل وحل بحران موجود دراین کشور دو عامل موثر در توسعه شورشهای داخلی سوریه بوده است به ویژه اینکه امروز مخالفین سوریه در بزرگترین شهرها همچون حمص، حلب و نواحی از دمشق و دیگر شهرها در شمال ، جنوب ، شرق وغرب بر ضد دولت شعار می دهند . اکنون شرایط به جایی رسیده است که ادامه وضعیت فعلی نگرانی های زیادی هم برای دوستان و هم برای دشمنان سوریه ایجاد کرده است و این نگرانی ها بیشتر ناشی از پیامد های احتمالی زیر است.
1- جنگ و درگیری به شکلی که امروز در لیبی اتفاق افتاده است  سوریه را در بربگیرد.
2-انتقام گیری شبیه  همان چیزی که در عراق بعد از سقوط صدام حسین اتفاق افتاد درسوریه نیز حادث شود .
3- تغییرات درسوریه منجر به روی کار آمدن دولتی افراطی شود  که امنیت اسراییل را تحت تاثیر قرار دهد.
4-  عمل تجزیه، سوریه به سه کشور علوی ها ،کردها و سنی ها تبدیل  گردد که این محور بسیار ضعیف بنظر می رسد.
5- شکل گیری یک دولت سنی طرفدار عربستان تحقق یابد که باز این گزینه ضعیف خواهد بود زیرا انقلابیون مطالبات خود را بعد از پیروزی دنبال خواهند کرد.
با این وجود خطر کردن  برای آینده دمشق به نفع بازیگران نخواهد بود اما دشمنان سوریه این مسیر را دنبال می کنند تا اسد بر سر دو راهی بقإ یا سازش قرار گیرد ، لذا اگر مدیریت حل بحران سوریه درست اداره نشود شرایط فعلی، سوریه را با سرعت در جاده خطر ناکی قرار می دهد که حوادث غیر قابل پیش بینی برای آن رخ دهد و شاید راه کار مناسب  این باشد که کادر های برجسته ی حزب بعث اجازه دهند تا  بشاراسد آزادانه با مردم صحبت کند، به خواسته های آن گوش فرا دهد و آنها از رئیس جمهور حمایت خالصانه کنند تا مسیر حرکت برای قدرت حاکم بر سوریه غیر قابل برگشت نباشد.
در شرایط فعلی مدیریت و رهبری تظاهرات کنندگان به رسانه ها و عوامل خارجی سوریه متصل شده است  حتی گزارشات نشان می دهد که دشمنان  سوریه با ارتباط گیری روانی روی کادرهای برجسته ارتش قصد دارند دولت اسد را بیش ازپیش  تضعیف نمایند تا بتوانند به خواسته های غرب که همان تغییر سیاست خارجی سوریه در خاورمیانه است جامه عمل پوشانده ومشکل امنیتی رژیم صهیونیستی را دربین کشورهای همجوارازمیان بردارند.